Circulair bouwen aan de grondstofbanken van later

Door woningen te verduurzamen leveren woningcorporaties een belangrijke bijdrage aan het terugbrengen van de CO2 uitstoot. l’escaut streeft naar een CO2-neutrale woningvoorraad in 2050. Dat doen we op verschillende manieren. Een onderdeel hiervan is circulair bouwen. We gingen in gesprek met Nescio Midavaine, adviseur op het gebied van circulair en biobased bouwen bij Marsaki en Sjors van de Poel, beleidsmedewerker vastgoed bij l’escaut woonservice.

Een gebouw is circulair als bij de bouw en het beheer materialen in een gesloten kringloop worden gehouden. Zonder dat dit schadelijke effecten heeft op het milieu. Producten van nu zijn de grondstoffen voor later. Na gebruik kun je materialen opnieuw toepassen. Zo ontstaat er geen afval. Circulair bouwen gaat de uitputting van grondstoffen tegen en draagt bij aan de beperking van klimaatverandering. Duurzaam dus!

Circulariteit in de gehele bouwcyclus

Sjors: ‘Wettelijk gezien zijn er al maatstaven voor circulair bouwen. Maar bij l’escaut willen we hier extra stappen in zetten. Zo kwamen we bij Marsaki terecht.’ Nescio: ‘Vanuit Marsaki adviseren we verschillende organisaties, waaronder woningcorporaties, op het gebied van circulair bouwen. We adviseerden over de gehele bouwcyclus: van het ontwerp tot beheer en sloop hoe l’escaut circulariteit direct kan toepassen in haar programma van eisen.’ Een programma van eisen is een overzicht van de eisen en wensen voor een nieuw of bestaand gebouw.

Mogelijkheden voor circulair onderhoud en nieuwbouw

‘We gingen in gesprek met de vastgoedmedewerkers van l’escaut,’ vertelt Nescio. ‘We bespraken wat circulair bouwen is, hoe het meetbaar is en hoe ver je daarin kunt gaan. We hebben gekeken wat de mogelijkheden zijn voor circulair onderhoud en nieuwbouw van woningen.’ Sjors vult aan: ‘Welk materiaal je kiest, is in de praktijk soms lastig. Als je het productieproces, onderhoud, en levensduur tegen elkaar afweegt, is het niet zo makkelijk te bepalen welk product dan milieuvriendelijker is. Daarnaast kijken we ook naar voorraden in de markt. Het gebruik van tweedehands bouwmaterialen op grote schaal staat bijvoorbeeld nog in de kinderschoenen. De aantallen die wij vaak nodig hebben, zijn nog niet leverbaar.’

Een voorbeeld: kunststof of houten kozijnen?

In de basis hebben houten kozijnen een kleinere milieu impact dan kunststof kozijnen. Houten kozijn zijn natuurlijke producten, waar ook nog eens CO2 in opgeslagen zit. Maar na het plaatsen van een houten kozijn, moet dit om de 6-8 jaar onderhouden en geschilderd te worden. Dit kost verf (al dan niet biobased), manuren (tijd) en geeft het nodige verkeer (voor vervoer van producten en werkverkeer). Door dit benodigde onderhoud door de jaren heen, presteert een houten kozijn steeds minder goed ten opzichte van een kunststof kozijn.

Uitdaging voor partners

Sjors: ‘Sinds afgelopen zomer doen we voor al onze sloop- en bouwwerkzaamheden een circulaire uitvraag. Circulair bouwen is niet zomaar iets. De hele keten moet er in mee. En dat gaat in stapjes. Doordat we circulariteit hebben doorgevoerd  in ons programma van eisen, dagen we onze partners, zoals bouwbedrijven, uit om hier ook mee aan de slag te gaan. Bijvoorbeeld dat zij ook nadenken hoe we iets weer uit elkaar halen en hergebruiken. Zo stimuleren we onze partners ook om meer circulair te werken.‘

Minimale verspilling van materialen

Sjors: ‘Door circulair te bouwen zetten we in op minimale verspilling van materialen. Uiteindelijk bouwen we nu aan de grondstofbanken van later. Hier hebben we later baat bij, want door materialen en producten her te gebruiken, maken we minder kosten en gaan we de uitputting van grondstoffen tegen. Ook voor onze huurders is hergebruik interessant. We onderzoeken nu ook of we bij mutaties verspilling tegen kunnen gaan. Door bijvoorbeeld de oude en nieuwe bewoner beter aan elkaar te koppelen, zodat de nieuwe bewoner bijvoorbeeld een vloer over kan nemen.’